با افزایش پیچیدگی پدیده‌های اجتماعی، فرهنگی و سازمانی در قرن بیست‌ ویکم، نیاز به رویکردهای پژوهشی جامع و چندرشته‌ای که بتوانند این پیچیدگی‌ها را به‌طور عمیق و همه‌جانبه بررسی کنند، بیش از پیش احساس می‌شود. این مقاله با هدف معرفی و تبیین «تحلیل موقعیتی» به عنوان یک روش پژوهش کیفی پیشرفته، به ویژه با رویکرد نظریه داده‌بنیاد کلارک، به بررسی توانایی‌های آن در شناخت پدیده‌های پیچیده می‌پردازد. تحلیل موقعیتی فراتر از تمرکز صرف بر کنشگران انسانی، مؤلفه‌های غیرانسانی، گفتمانی، تاریخی، نمادین، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، فضایی و زمانی را نیز در نظر می‌گیرد و روابط متقابل آن‌ها را در یک "موقعیت" خاص به تصویر می‌کشد. این روش با استفاده از ابزارهای بصری مانند نقشه‌های موقعیتی، نقشه‌های جهان‌های اجتماعی/عرصه‌ها و نقشه‌های وضعیت، امکان تحلیل جامع و شالوده‌شکنانه پدیده‌ها را فراهم می‌کند. در این مقاله، ضمن تبیین مبانی نظری و مراحل اجرایی تحلیل موقعیتی، کاربردهای آن در حوزه‌هایی مانند همکاری‌های بین مدرسه‌ای و شناخت یادگیری موقعیتی مورد بررسی قرار می‌گیرد تا ظرفیت‌های چندرشته‌ای این رویکرد برای پژوهش در پدیده‌های پیچیده برجسته شود.

تحلیل موقعیتی رویکرد چندرشته‌ای پدیده‌های پیچیده روش پژوهش کیفی نظریه داده‌بنیاد